Чистайда Комитет коллегиясе нәтиҗәләре
Хисап доклады белән ТР Мәдәни мирас объектларын саклау комитеты рәисе Иван Гущин чыгыш ясады. Ул билгеләп үткәнчә, узган ел Комитет 278 тарихи һәйкәлне саклап калу эшләрен алып барган. Аларны гамәлгә ашыру өчен дәүләт хезмәтләре кысаларында башлангыч-рөхсәт документациясенең 450 комплекты әзерләнгән.
- «Тарихи хәтер» масштаблы федераль проектын гамәлгә ашыру дәвам итә, аның кысаларында манаралы Петропавел соборын һәм Яңа Бистә мәчетен комплекслы реставрацияләү гамәлгә ашырыла. Агымдагы елда проектка Кабан арты мәчете кертелгән. Проект эшләре тәмамлангач, быел да аларны гамәлгә ашыру башланачак, - дип билгеләп үтте Иван Гущин.
Комитетның игътибарында - тарихи һәйкәлләрне исәпкә алу эше. Әйтик, 2023 елда 7 объектның мәдәни мирас объектларының бердәм реестрына кертелгән. 26 объект Комитетның боерыклары белән яңа ачыкланган мәдәни мирас объектлары исемлегенә кертелгән, шул исәптән 13 элек билгеле булмаган археология объекты.
Гомумән, бүгенге көндә Татарстан Республикасында 1725 мәдәни мирас объекты исәпләнә, шул исәптән 279 археология объекты, шулай ук 3570 ачыкланган мәдәни мирас объекты (800 архитектура объекты һәм 2770 археология объекты).
Бүген исәпкә кую сәясәтендә ЮНЕСКО Бөтендөнья мирасы исемлегенә кертелгән объектларга аерым игътибар бирелә (Казан кремле ансамбле, Успенский монастыре Ансамбле, Болгар тарих-археология комплексы). 2023 елның сентябрендә ЮНЕСКО Бөтендөнья мирасы комитетының «Казан федераль университетының Астрономия обсерваторияләре» бердәм карары белән ЮНЕСКО исемлегенә кертелде.
Россия Федерациясе Мәдәният министрлыгы белән тыгыз хезмәттәшлек нәтиҗәсендә, 2023 елда, оператив тәртиптә, саклау зоналары һәм ЮНЕСКОның Татарстанда урнашкан барлык объектларына карата таләпләр оператив рәвештә килештерелде һәм расланды.
Мәдәни мирас объектларын (тарих һәм мәдәният һәйкәлләрен) дәүләт саклавы Комитетның өстенлекле бурычларының берсе булып кала. 704 мәдәни мирас объектына карата сак зоналары, аның тарихи мохитендә объектның сакланышын тәэмин итү таләпләре урнаштырылган инде, бу 57,3 процент тәшкил итә.
Чистай шәһәренең мәдәни мирас объектларын саклау зоналары расланды. Алабуга (252 объект) буенча шундый ук эшләр тәмамлану стадиясендә - эшләнгән проект документациясе дәүләт тарихи-мәдәни экспертизасын узды инде. Агымдагы елга планлаштыру 120 объектны үз эченә алу планлаштырыла: Алексеевск, Бөгелмә, Югары Ослан, Лаеш, Мамадыш һәм Тәтеш районнарында.
Барлыгы дәүләт программасы кысаларында ачыкланган 111 архитектура һәм археология объектына карата тарихи-мәдәни дәүләт экспертизасы уздыру планлаштырыла.
205 һәйкәл канәгатьләнерлек хәлдә түгел, бу Бердәм дәүләт реестрына кертелгән мәдәни мирас объектларының гомуми саныннан 11,9 процент тәшкил итә. Мондый объектлар ведомствоның игътибарыннан башка түгел. 2023 елда «руинацияләнгән» объектларда авариягә каршы чаралар башланды. Мәсәлән, алда зур күләмдә реставрация эшләре тора торган Бауман урамындагы Щетинкин йортлары.
Федераль кануннарда күпфатирлы йорт-һәйкәлләрдә гомуми милекне ремонтлауның гадиләштерелгән тәртибе билгеләнгән. Шуңа күрә, 2024 елда капиталь ремонт яңа таләпләрне исәпкә алып уздырылачак. Моның өчен Төзелеш министрлыгы белән берлектә капиталь ремонт программасы тикшерелде һәм беренче 5 йортка сак предметлары эшләнде һәм расланды.
2024 елның иң төп вакыйгаларының берсе - БРИКС илләре саммиты булачак. Әлеге чарага әзерләнү кысаларында комитет 14 мәдәни мирас объектына беренчел рөхсәт документлары бирде. Проект карарларының кыска срокларын һәм җаваплылык дәрәҗәсен исәпкә алып, Комитет тарафыннан милекчеләр һәм проектантлар белән берлектә эшләнә һәм һәр тарихи бина буенча аерым озатыла. Казанның дистәләгән мәдәни мирас объектында архитектура йөзен төзекләндерү һәм төзекләндерү эшләре башланган. Идел буе федераль университеты һәйкәлләренең фасадлары, административ биналар, торак йортлар яңартылачак.