Мәдәни мирас объектларының бердәм дәүләт реестрына 2025 елның беренче яртыеллыгындагы эш йомгаклары буенча Татарстанның 27 архитектура һәйкәле кертелде. Хәзер исемлеккә 1915 тарихи бина һәм корылма объектлары керә. Алар барысы да дәүләт сагы астында. Хуҗалары һәм арендаторлары аларны саклап калуны һәм расланган сак предметы нигезендә тотуны тәэмин итәргә тиеш.
Реестрга кертелгән объектлар арасында-Казанның Ватутин урамы, 13 адресы буенча урнашкан «Братья Крестовниковы» фабрика-сәүдә ширкәте заводы каршындагы эшчеләр хастаханәсе бинасы. Монда Бертуган Крестовниковларның завод эшчеләрен - сәүдәгәрләр династиясен дәвалаганнар, эшмәкәрләр һәм җәмәгать эшлеклеләре, эре хәйриячеләр шулардан чыккан. Алар нигез салган заводлар Казан губернасының икътисади үсеш векторын ким дигәндә 1917 елга кадәр билгеләгән иң эре төбәк сәнәгать җитештерүләре булган.
Мәдәни мирас объектлары исәбенә шулай ук Бөгелмәдә Гоголь урамындагы 2 нче баскыч татар мәктәбе - хатын-кызлар гимназиясе бинасы да кергән. Бинаның тарихы 1909 елда башлана, биредә галим-тарихчы Һади Атласи, педагог-мәгърифәтчеләр, язучылар Кәбир һәм Фазыл Туйкиннар эшләгән, совет театр рәссамы һәм сценограф Николай Барышев укыган. Бөек Ватан сугышы елларында бинага эвакогоспиталь урнашкан.
Хатын-кызлар гимназиясе бинасы-2 нче баскыч татар мәктәбе
Кремль урамы, 35 адресындагы 19 гасыр прозектор часовнясы да мәдәни мирас объекты дип танылды. Казан федераль университетының тарихи часовнясы медицина факультеты тарафыннан ярулар үткәрү өчен файдаланылган, морг буларак кулланылган.
Часовня-прозекторлык
Бердәм дәүләт реестрына шулай ук Биектау районының Каймар авылында манаралы Кирилл-Белозерский чиркәве дә кертелә. Чиркәү тарихы 1723 елда ук башлана, гыйбадәтханә Петр I нең Адмирал Никита Кудрявцев утарына визиты хөрмәтенә төзелгән. Чиркәү төзелешенә акчаны адмиралның улы Мефодий Кудрявцев бүлеп биргән.
Кирилл-Белозерский чиркәве һәм манарасы
Чирмешән районының Чирмешән авылындагы 1732-1736 еллардагы Чирмешән ныгытмасы да төбәк әһәмиятендәге мәдәни мирас объекты була. Крепость Яңа Кама аръягы оборона линиясенең бер өлеше иде. 1735 елга анда чишмә атлы ландмилиц полкының өч ротасы һәм Алексеевск җәяүле ландмилиц полкының бер ротасы урнаша.
Чирмешән ныгытмасы
Бу юнәлештә эш дәвам итә, 2025 елда Татарстан Республикасының мәдәни мирас объектларын саклау комитеты тарафыннан ачыкланган 138 археология һәм архитектура объектын реестрга кертүнең максатка ярашлылыгын дәлилләү өчен дәүләт тарихи-мәдәни экспертиза уздыру оештырылды.